Jeden z głównych organizatorów ukraińskiego życia społeczno-kulturalnego w Polsce po II wojnie światowej; pisarz, publicysta i felietonista; osoba represjonowana przez władze Polski Ludowej.
Myrosław Truchan urodził się 27 maja 1925 r. w miejscowości Miory (pow. Brasław, obecnie Republika Białoruś). Jego matka, Ołena, zmarła dwa lata po urodzeniu syna (1927 r.). Ojciec – Hryhorij, w latach 1918-1919 był żołnierzem Ukraińskiej Armii Galicyjskiej, po wojnie pracował jako nauczyciel. W pierwszej połowie lat 20. XX w. polskie władze oświatowe przeniosły go do pracy na teren ówczesnego województwa wileńskiego. Po śmierci pierwszej żony, Hryhorij Truchan ponownie zawarł związek małżeński. Jego drugą małżonką była Ludwika Surma, pochodząca z polsko-ukraińsko-niemieckiej rodziny. Pochodzenie Ludwiki Surmy miało odegrać w przyszłości bardzo ważną rolę w historii rodziny Truchanów.
Myrosław Truchan rozpoczął edukację w szkołach na terenie województwa wileńskiego II RP, z dala od środowisk ukraińskich. M.in. pobierał naukę w gimnazjum w Wilnie. Ojciec Myrosława starał się jednak, aby syn nie zatracił kontaktu ze swoimi rówieśnikami-ziomkami, wysyłając go na różnego rodzaju letnie obozy, w tym na obozy skautów ukraińskich (Płast). Warto przypomnieć, że organizacja ta była w Polsce uznana od początku lat 30. XX w. za nielegalną.
W dniu wybuchu wojny niemiecko-polskiej, 1 września 1939 r. władze polskie internowały Hryhorija Truchana i pod eskortą wysłały go do obozu w Berezie Kartuskiej. Zwolniony z obozu Hryhorij Truchan wrócił do rodziny. Następnie, w 1940 r., dzięki pochodzeniu żony, wraz z nią i synem wyjechał do miejscowości Kęty, którą Niemcy wcielili w 1939 r. do Rzeszy. Myrosław Truchan kontynuował naukę w Rybniku, ale już w 1942 r. został najpierw wcielony do zmilitaryzowanych jednostek Baudienstu a następnie do Wehramchtu. Po przeszkoleniu wojskowym trafił na front wschodni. W lipcu 1943 r. Myrosław Truchan został złapany przez żołnierzy sowieckich i trafił do obozu jenieckiego w Tambowie (Rosja). Następnie został wysłany wraz innymi jeńcami na Kaukaz. Z niewoli został zwolniony po zakończeniu wojny w październiku 1945 r. Przybył do Polski, formalnie jako repatriant. Początkowo znalazł się w Poznaniu, następnie w Kętach, wreszcie w miejscowości Łukowe koło Leska. Tutaj też odnalazł się ze swoim ojcem.
Wiosną 1947 r., jeszcze przed początkiem akcji „Wisła”, Myrosław Truchan wraz z ojcem wyjechali z Bieszczadów. Najpierw zatrzymali się w Nowej Rudzie na Dolnym Śląsku, później trafili na Pomorze Zachodnie. Hryhorij Truchan obejmuje posadę dyrektora Liceum Pedagogicznego w Kamieniu Pomorskim, a Myrosław podejmuje studia w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Szczecinie. Po studiach Myrosław Truchan podjął pracę jako księgowy-rewident w przedsiębiorstwie „Lasy Państwowe”. Jego małżonką była Zofia zd. Bieszczad.
Myrosław Truchan był jednym z głównych organizatorów ukraińskiego życia społeczno-kulturalnego w Polsce po II wojnie światowej. M.in. z jego nazwiskiem związane były liczne inicjatywy dotyczące integracji środowiska studenckiego. Należał również do czołowych aktywistów powstałego w 1956 r. Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego (UTSK). Był m.in. członkiem Zarządu Wojewódzkiego UTSK w Szczecinie (w drugiej połowie lat 60. XX w.). Należał do inicjatorów cyklicznych spotkań w siedzibie szczecińskiego UTSK (tzw. literackie piątki, w tym z udziałem pisarzy z Ukrainy, m.in. Liną Kostenko), audycji ukraińskich emitowanych na falach rozgłośni Polskiego Radia w Szczecinie. Przez kilkanaście lat (z przerwami) publikował swoje felietony na łamach czasopisma „Nasze Słowo” (pod pseudonimami: Jurko Kuczeriawyj i Jurko Kryłatyj), „Ukraińskiego Kalendarza”. Prowadził rozległą korespondencję z działaczami i twórcami kultury ukraińskiej w Polsce.
Działalność Truchana z oczywistych względów wzbudziła zainteresowanie organów bezpieczeństwa komunistycznego państwa (Służba Bezpieczeństwa – SB). Stał się on „obiektem” rozpracowania SB w ramach sprawy pod kryptonimem „Spółka”, której formalnym celem było m.in. ustalenie powiązań tzw. środowisk nacjonalistycznych z Zachodu z działaczami ukraińskimi w Polsce. W 1963 r. Myrosław Truchan został aresztowany, a następnie skazany w trakcie pokazowej rozprawy na karę pozbawienia wolności. Ogółem w więzieniu spędził 15 miesięcy.
Po wyjściu na wolność ciągle pozostawał pod obserwacją organów bezpieczeństwa PRL. W 1976 r. opuścił Polskę i osiadł najpierw w Wielkiej Brytanii, a następnie w Republice Federalnej Niemiec, w Monachium. Tutaj na Wolnym Uniwersytecie Ukraińskim obronił pracę doktorską «Українці у Польщі після Другої світової війни (1944–1984)», która następnie ukazała się drukiem. W jego spuściźnie twórczej znalazły się jeszcze m.in. książki «Неґативний стереотип українця в польській післявоєнній літературі» (wydana w latach 90. XX w. w Ukrainie), pośmiertnie wydany tom wspomnień „Наче вчора” (Сполом, Львів 2012), zbiór felietonów („Фейлетони”, Сполом, Львів, 2013) oraz powieść „Проти течії. Повість у двох томах” (Каменяр, 2014).
Myrosław Truchan zmarł 9 kwietnia 2011 r. w Monachium.
